Dolina Sztoły
Dolina Sztoły
w 3 częściach
Dzisiaj przygotowałem kilka praktycznych informacji, w jaki sposób można zwiedzić Dolinę Sztoły. Podzieliłem trasę na 3 odcinki. Tak więc zapraszam do poczytania lektury ;).
Żeby Wam się chciało czytać dalej … to najpierw taka marchewka czyli pokażę na kilku zdjęciach, jak wygląda ta dolina – w najbardziej spektakularnych miejscach ;).
Na początek schematyczna mapka, z wyodrębnionymi odcinkami – tak, żeby zrozumieć mój podział.
Jeżeli znamy wstępnie rozkład każdego z odcinków to teraz czas na szczegóły. Wyodrębnienie tych 3 etapów podyktowane jest zarówno zróżnicowaniem rzeki, atrakcjami przyrodniczymi ale również odrobinę ma to związek z komunikacją – położeniem parkingów. Poniższa mapka wszystko wyjaśnia: Niebieskie punkty to użyteczne parkingi; czerwone to wyodrębnione odcinki rzeki.
Podpowiedź: W lewym górnym rogu tej mapki jest rozwijane manu: tam można sobie rozwinąć opisy punktów. Ważne jest to, że do parkingów można nawigować googlem ;).
Jak już wyżej wspomniałem, wyodrębniłbym 3 odcinki rzeki Sztoły:
1. Odcinek I; od początku doliny pod Żuradą aż do „wysokości” domu seniora. Polecam 2 parkingi: początek – koniec odcinka (P1, P2).
2. Odcinek II; zaczyna się przy Leśnym Dworze w Bukownie i biegnie wzdłuż Bukowna. Prowadzi tędy kilka ścieżek, w tym szlak. Trasa kończy się równo z Bukownem, przy drodze na Biskupi Bór. Na mapie zaznaczyłem 3 parkingi: P3, P4, P5.
3. Odcinek III; biegnie od końca Bukowna do ujścia do Białej Przemszy. Tutaj polecam skorzystać z parkingów z oznaczeniami z P6, P7, P8.
Do każdego zaproponowanego miejsca / odcinka bardzo łatwo dojechać samochodem. Jedynie w przypadku dopływu do Białej Przemszy, do pokonania mamy ok. 1,5 km (samochód zostawiamy przy ulicy Bukowieńskiej).
Odcinek I
Od samego początku doliny do domu seniora.
Naszą przygodę zaczynamy na końcu Żurady, na parking (P1 na mapie). Tam znajduje się pętla autobusowa komunikacji ZKGKM (w internecie można znaleźć rozkład autobusów). Jeśli wybierzemy swój samochód to możemy go również tam zostawić. Z pętli do początku doliny jest jakieś 10 minut drogi na piechotę. Droga jest prosta – poniżej parę zdjęć z jej przebiegu.
W początkowym odcinku doliny jest ona sucha; następnie w okolicy źródła pojawia się niewielki ciek wodny. Zmierzając dalej, towarzyszy nam niewielka rzeka. Dochodzimy do starej, wojskowej strzelnicy, gdzie znajdują się stanowiska strzelnicze. Idąc jeszcze dalej dojdziemy do starych młynów w Polis i Podpolis czyli jesteśmy przy parkingu P2 z mapki. Tak rzeka miejscami zanika.
Odcinek ten możemy również zwiedzić od drugiej strony, z parkingu przy domu seniora (Parking nr 2 na mapce). Na powyższych zdjęciach zabrakło mi tej niższej osady z młynami – jakoś nigdy nie fotografowałem tego miejsca ale uzupełnię ;).
Odcinek I nie jest długi – jakieś 35 minut marszu samą doliną + 15 minut do pętli w Żuradzie.
W ramach uzupełnienia: początkowy odcinek trasy leży na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Natomiast okolice źródła są użytkiem ekologicznym a samo źródło Sztoły jest pomnikiem przyrody.
Odcinek II
Od Leśnego Dworu w Bukownie do końca Bukowna, do końca spływu kajakowego.
Cała trasa to jedynie ok. 2,5 km. Można ją pokonać pieszo ale również kajakiem (w każdy weekend od czerwca do września organizowane są spływy). Więcej info o kajakowaniu znajdziecie na stronie MOSiR Bukowno. Oczywiście najlepiej byłoby w jedną stronę kajakiem a w drugą pieszo. W każdym razie, odcinek zaczyna się przy Leśnym Dworze w Bukownie. Gorąco polecam przejść się wokół zbiornika bo jest on po prostu piękny.
Wracamy na trasę odcinka II: wzdłuż rzeki prowadzi szlak + szlak Św. Jakuba (ciągnący się aż do Hiszpanii). Na trasie spotkamy kilka wiat, miejsc na ognisko …. i huśtawka ;). Po drodze są 3 plaże – chyba najpiękniejsze w Małopolsce. Po prostu magia.
Wartym zwrócenia uwagi jest fakt, że tuż poniżej mostka przy ul. Mostowej, do Sztoły z prawej strony dochodzi taki kanał. Jest to fragment sztolni odwadniającej z XIX wieku. Prowadzi ona w okolicę dworca PKP – tam jest nawet studzienka do dalszej części sztolni ale …. zamknięta na kłódkę. Z kolei w okolicy dworca PKP łączą się 2 sztolnie: z XIX wieku ze średniowieczną sztolnią starczynowską (królewską). Na lidarze z łatwością odnajdziemy świetliki sztolni średniowiecznej. W tym roku postaram się jeszcze opublikować wpis na temat obu sztolni – można śledzić stronę ;). Wracamy do odcinka II. Kończy się on tuż przed mostem przy drodze na Biskupi Bór. Odcinek możemy zwiedzać korzystając z parkingów z powyższej mapy googla: P3, P4, P5.
Teraz czas na galeryjkę z tego odcinka ;).
Odcinek III
koniec Bukowna do ujścia do Białej Przemszy
Na mapce zaznaczyłem 3 parkingi jakie są przydatne dla tego odcinka (P6, P7, P8). P6 to parking przy mostku – trochę dziki. Kawałek dalej jest parking leśny (P7) – zaznaczony na mapie googla ale jeśli go wybierzecie to warto jakimś cudem przejść na drugi brzeg rzeki (przy parkingu nie ma przejścia). Dlatego polecam rozpocząć wycieczkę od mostku i trzymać się prawej strony rzeki. Jest to ściśle związane z nachyleniem prawego i lewego brzegu rzeki, łatwością marszu … i szlaku. Uwierzcie mi, że tak będzie lepiej w dalszej części ;). Zresztą tędy leci Szlak Św. Jakuba + trasa konna (oznaczenie identyczne jak flaga Japonii ;)). Również odradzam ślepo podążać samym szlakiem. W kilku miejscach odchodzi od rzeki. Jeśli zależy Wam na nieprawdopodobnych widokach to polecam wędrować w miarę wzdłuż brzegu a jeśli już się nie da to dopiero iść szlakiem.
Odcinek III podzieliłem na na 3 części i już wyjaśniam dlaczego: początkowo rzeka biegnie wyraźnie zaznaczonym korytem. Występują mocne meandry na całej długości tego odcinka. Po jakiś 2-3 km dochodzimy do 1. prostopadłej drogi przecinającej rzekę (z mostkiem). Kawałek za nią zaczynają się fantastyczne rozlewiska. Woda płynie całą szerokością doliny. Rozlewa się, występują piękne duże, gęste trawy. W wielu miejscach teren jest pozalewany z suchymi, sterczącymi drzewami. Wygląda to jakbyśmy byli gdzieś daleko, w jakieś Amazonii. Jest to jedno z piękniejszych i dzikszych miejsc w okolicy. Nic nie trwa wiecznie, po kolejnych 2 km, rzeka wraca do swojego koryta (ale jest równie pięknie). W kilku miejscach jakieś stara zabudowania, młyny, no i jedna fajna plaża.
Dochodząc już do samej Białej Przemszy, polecam trzymać się lewego brzegu Sztoły – z pewnością fajniejszy widok na dopływie. Dzięki temu, również łatwo obrać kierunek na parking (P8). Droga jest stosunkowo prosta. Wg jakiegoś opracowania na mapie googla, będziecie podążali szlakiem 1863 czyli Powstańców Styczniowych.
No i już tradycyjnie – galeria z tego odcinka ;).
Dolina Sztoły – podsumowanie: warto wybrać się w najbliższym czasie nad Sztołę. W szczególności odcinki II i III. Chodzi o to, że rzeka zasilana jest wodami z lokalnej kopalni a ta z kolei ma funkcjonować do końca tego roku. Kopalniana woda dopływa do Sztoły w okolicy Leśnego Dworu w Bukownie czyli na początku odcinka nr II.
W nowym roku może być niski poziom wody w Sztole na odcinku II i III. Nim natura powróci do lat 80′, może minąć jakieś 20-40 lat albo 2-4 lata – tak rokują naukowcy ale nikt nie potrafi precyzyjnie powiedzieć, który wariant się sprawdzi :/.
Dolina Sztoły na odcinku I znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Natomiast całą dolina jest zupełnie inna od pozostałych dolinek krakowskich: w wielu miejscach widać piasek i piaszczyste dno rzeki. To z kolei ślad działalności lądolodu sprzed 10 tysięcy lat (podczas topnienia lodu, wody polodowcowe przetransportowały w to miejsce dużą ilość piasku). Bardziej fachowo mówi się, że piaski są pochodzenia fluwioglacjalnego (to jest to samo co wcześniej napisałem). Czyli … tak przy okazji wyjaśniłem skąd pochodzi piasek na Pustyni Błędowskiej ;).
No dobra, kończę ten przydługawy wpis ;). Gdyby ktoś miał jakieś uwagi albo pytania to pisać do mnie – kontakt do mnie znajduje się w zakładce u góry ;). Do zobaczenia.